Sveindal, John Sørensson

Notater:

Bror til Randi, John Sørenson, var gift med Ingeborg Osmundsdotter frå Åsland i Åseral. John og Ingeborg hadde ein son som heitte Osmund.

Ingeborg døde i 1750. John åtte då 2 huder som var taksera i 400 rdl. På garden var 11 kyr, 3 kvigor og 3 «Tiorer», 10 «Souver» og 7 «Væhrer» og 13 «Gieder». Innbu og lausøyra som det var mykje av syner i det heile same tilhøve som i 1733.

I joli 1758 vart John trulova med Aase Larsdotter austre Sveindal, « hvorefter da De havde lavet til Brøllup og for Dem var udlyst blev han angreben af en sterk Sygdom, saa at han inden fulde 24 Timer ved Døden afgik og blev begravet samme Dag hans Brøllup var berammet», og «bemeldte Aase Larsdatter som var frugtsomelig med en Søn som Hun siden til verden bragte første Juledag 1759».

Ved skiftet etter John Sørenson i 1760 fekk ikkje «fæstepigen», Aase Larsdatter nokon arv. Men son hennar, John, arva likt med Osmund Johnson.

Av skiftebrevet ser ein at det hadde «gjenge ut» for John Sørenson dei siste åri. Han var skuldig både den eine og den andre. Gjeldi var ialt 743 rdl. 3 mark 23 skill. At det måtte vera smått stell kunde ein ogso skyna derav at det var so lite kretur, bare 4 kyr og 2 kalvar.

Av innbu og lausøyra det var på garden kan forutan det vanlege nemnast « 1 par istiger, Silingsbøtter, Smør-amberrer, Kiørslehager, 22 alner hvidt vadmel a 10 skill. og 1 Biørnerifle».

Til Johns likferd hadde «hans Fæstepige indført» desse varor som kosta 14 rdl.: «3½ Tønde malt, 20 mark Humle, 1 skieppe Hollandsk Gryn, 1 Skieppe Erter, ½ tønde Ruug og ½ tønde Korn».

John giftet seg med Åsland, Ingeborg Aasmundsdtr. Ingeborg (datter av Kylland, Aasmund Bjørgulvsson og Åsland, Ingeborg Andersdtr) ble født 1719 , Åsland, Åseral, Vest-Agder, Norge; døde 1750. [Gruppeskjema]

John giftet seg med Sveindal Austre, Aase Larsdtr. Aase og døde. [Gruppeskjema]

Andre hendelser:

• Status: Never Married

Notater:

Etter Johns død fekk son hans, Osmund, garden. Men han døde ugift i 1771. Ved skiftet etter han møtte det fleire åsdøler med Anders Gunnuson i brodden. Dei påstod dei var arvingar, og då skrivaren spurde um det ikkje var fleire som hadde arverett, svara dei nei, endå dei godt visste at Osmunds bestemor Susanna Pedersdotter, enno var i live. Dei delde so arven. Garden som vart lyst til auksjon, kjøpte Anders Gunnuson for 1600 rdl.

Dette var sjølvsagt heilt ulovleg, og Anders Gunnoson fekk då ogso straks etter skiftet var slutt 2 stemningar: Susanna Pedersdotter som var eine arving kravde nytt skifte, og Torkeld Johnson, eldste son til John Torkeldson og Randi, stemde på garden som han meinte han hadde odelsrett til og difor kunde Tøysa inn for 400 rdl., som han var sett i ved skiftet etter John Sørenson i 1760.

Anders Gunnuson som skyna det bar galt avstad prøvde so eit nytt fantestykke: Han fekk «forført og forledet» Susanna til å skriva under ei «Contract» som gjekk ut på at arven etter Osmund Johnson skulde delast likt millom Susanna på den eine sida og han og dei andre arvingane på den andre.

Det er truleg sant det Susanna som no var svært gamal seinare segjer, at ho «ikke forstoed eller vidste hvortil denne Contract Sigtede». Då ho fekk greida på det gjekk ho difor ifrå heile avtalen og kravde dom i saki. Ved domen som fall i Christiansands Laugting 1776 vart det fyrste skifte «tilsidesat og henvist til nydt Skifte og Deling». Men sjølvsagt anka Anders Aasland saki inn for Kristiansands baugrett.

Torkel tapte si sak i underretten. Men ogso han anka til laugretten. Medan saki gjekk der, gjorde han og Susanna ei avtale um at han skulde få dei 2 huder i Sveindal for 400 rdl. på det vilkor at han la ut pengar til saki hennar med Anders Aasland.

I laugretten tapte Anders Aasland båe sakene:

Det skulde nytt skifte som underretten hadde sagt, og Torkel Sveindal skulde ha garden

Straks etter at desse domane var sagde gjorde Susanna, Torkel og Anders Aasland ei skriftleg semja um at no skulde all strid millom dei vera slutt. Anders skulde i eit og alt retta seg etter domane, og Susanna og Torkel skulde som vederlag for dei utlegg han hadde hatt betala 100 rdl., dersom han ikkje braut forliket.

Men det gjorde han. Då tidi kom vilde han ikkje gjeva frå seg garden, men sette inn leigefolk som um han var den rette eigaren. Det vart då sjølvsagt ei ny sak som Andres tapte med glans både i underretten og laugretten, og Torkel fekk garden.

Men Anders gav seg endå ikkje. Han anka sak! inn for «Oberhoffretten» og klaga yver at Torkel på «en lovstridig og næsten voldsom maade haver udkastet hans Leilendinger» uten å ha betalt det Anders hadde tilgode. I «Oberhoffretten» gjekk det reint galt. Han tapte saki og måtte i «Kost og Tæring» betala 30 rdl. til Torkel Johnson.

Etter endå ei sak som gjekk både i underretten og laugretten fekk Anders dei 100 rdl. han etter semja skulde ha av Susanna og Torkel, då det ikkje var sagt tydeleg nok at han skulde tapa desse pengane dersom han braut forliket.

Torkel Johnson blei ei svært rik mann. Han var ikkje gift og døde i 1829 , 84 år gamal.

Notater:

John blei trulova att i jola 1758 med AASE LARSDTR., ei dotter til
Lars Davidson og Asborg Olsdtr., Austre Sveindal. Det blei og stelt til
brudlaup, men før det var utlyst blei han brått sjuk og døydde og gravlagt
same dagen som brudlaupet skulle ha vore. Aase var med barn som ho
fødde 1. joledag året etter, og kalla han «i»John. «/i»Ho blei seinare g. m.