Sveindal, Osmund Johnson

Andre hendelser:

• Status: Never Married

Notater:

Etter Johns død fekk son hans, Osmund, garden. Men han døde ugift i 1771. Ved skiftet etter han møtte det fleire åsdøler med Anders Gunnuson i brodden. Dei påstod dei var arvingar, og då skrivaren spurde um det ikkje var fleire som hadde arverett, svara dei nei, endå dei godt visste at Osmunds bestemor Susanna Pedersdotter, enno var i live. Dei delde so arven. Garden som vart lyst til auksjon, kjøpte Anders Gunnuson for 1600 rdl.

Dette var sjølvsagt heilt ulovleg, og Anders Gunnoson fekk då ogso straks etter skiftet var slutt 2 stemningar: Susanna Pedersdotter som var eine arving kravde nytt skifte, og Torkeld Johnson, eldste son til John Torkeldson og Randi, stemde på garden som han meinte han hadde odelsrett til og difor kunde Tøysa inn for 400 rdl., som han var sett i ved skiftet etter John Sørenson i 1760.

Anders Gunnuson som skyna det bar galt avstad prøvde so eit nytt fantestykke: Han fekk «forført og forledet» Susanna til å skriva under ei «Contract» som gjekk ut på at arven etter Osmund Johnson skulde delast likt millom Susanna på den eine sida og han og dei andre arvingane på den andre.

Det er truleg sant det Susanna som no var svært gamal seinare segjer, at ho «ikke forstoed eller vidste hvortil denne Contract Sigtede». Då ho fekk greida på det gjekk ho difor ifrå heile avtalen og kravde dom i saki. Ved domen som fall i Christiansands Laugting 1776 vart det fyrste skifte «tilsidesat og henvist til nydt Skifte og Deling». Men sjølvsagt anka Anders Aasland saki inn for Kristiansands baugrett.

Torkel tapte si sak i underretten. Men ogso han anka til laugretten. Medan saki gjekk der, gjorde han og Susanna ei avtale um at han skulde få dei 2 huder i Sveindal for 400 rdl. på det vilkor at han la ut pengar til saki hennar med Anders Aasland.

I laugretten tapte Anders Aasland båe sakene:

Det skulde nytt skifte som underretten hadde sagt, og Torkel Sveindal skulde ha garden

Straks etter at desse domane var sagde gjorde Susanna, Torkel og Anders Aasland ei skriftleg semja um at no skulde all strid millom dei vera slutt. Anders skulde i eit og alt retta seg etter domane, og Susanna og Torkel skulde som vederlag for dei utlegg han hadde hatt betala 100 rdl., dersom han ikkje braut forliket.

Men det gjorde han. Då tidi kom vilde han ikkje gjeva frå seg garden, men sette inn leigefolk som um han var den rette eigaren. Det vart då sjølvsagt ei ny sak som Andres tapte med glans både i underretten og laugretten, og Torkel fekk garden.

Men Anders gav seg endå ikkje. Han anka sak! inn for «Oberhoffretten» og klaga yver at Torkel på «en lovstridig og næsten voldsom maade haver udkastet hans Leilendinger» uten å ha betalt det Anders hadde tilgode. I «Oberhoffretten» gjekk det reint galt. Han tapte saki og måtte i «Kost og Tæring» betala 30 rdl. til Torkel Johnson.

Etter endå ei sak som gjekk både i underretten og laugretten fekk Anders dei 100 rdl. han etter semja skulde ha av Susanna og Torkel, då det ikkje var sagt tydeleg nok at han skulde tapa desse pengane dersom han braut forliket.

Torkel Johnson blei ei svært rik mann. Han var ikkje gift og døde i 1829 , 84 år gamal.

Notater:

Bror til Randi, John Sørenson, var gift med Ingeborg Osmundsdotter frå Åsland i Åseral. John og Ingeborg hadde ein son som heitte Osmund.

Ingeborg døde i 1750. John åtte då 2 huder som var taksera i 400 rdl. På garden var 11 kyr, 3 kvigor og 3 «Tiorer», 10 «Souver» og 7 «Væhrer» og 13 «Gieder». Innbu og lausøyra som det var mykje av syner i det heile same tilhøve som i 1733.

I joli 1758 vart John trulova med Aase Larsdotter austre Sveindal, « hvorefter da De havde lavet til Brøllup og for Dem var udlyst blev han angreben af en sterk Sygdom, saa at han inden fulde 24 Timer ved Døden afgik og blev begravet samme Dag hans Brøllup var berammet», og «bemeldte Aase Larsdatter som var frugtsomelig med en Søn som Hun siden til verden bragte første Juledag 1759».

Ved skiftet etter John Sørenson i 1760 fekk ikkje «fæstepigen», Aase Larsdatter nokon arv. Men son hennar, John, arva likt med Osmund Johnson.

Av skiftebrevet ser ein at det hadde «gjenge ut» for John Sørenson dei siste åri. Han var skuldig både den eine og den andre. Gjeldi var ialt 743 rdl. 3 mark 23 skill. At det måtte vera smått stell kunde ein ogso skyna derav at det var so lite kretur, bare 4 kyr og 2 kalvar.

Av innbu og lausøyra det var på garden kan forutan det vanlege nemnast « 1 par istiger, Silingsbøtter, Smør-amberrer, Kiørslehager, 22 alner hvidt vadmel a 10 skill. og 1 Biørnerifle».

Til Johns likferd hadde «hans Fæstepige indført» desse varor som kosta 14 rdl.: «3½ Tønde malt, 20 mark Humle, 1 skieppe Hollandsk Gryn, 1 Skieppe Erter, ½ tønde Ruug og ½ tønde Korn».

John giftet seg med Åsland, Ingeborg Aasmundsdtr. Ingeborg (datter av Kylland, Aasmund Bjørgulvsson og Åsland, Ingeborg Andersdtr) ble født 1719 , Åsland, Åseral, Vest-Agder, Norge; døde 1750. [Gruppeskjema]

Notater:

Gifter seg til Sveindal

Andre hendelser:

• Eiendom: 1 Des 1717, Sveindal Vestre, Grindheim, Vest-Agder, Norge; overtok br.nr. 1 - "Der nede"

Søren giftet seg med Ågedal Ytre, Susanne Pedersdtr cirka 1714. Susanne (datter av Ågedal Ytre, Peder Reierson og Roland, Ranni Schoudriffsdtr) og døde. [Gruppeskjema]

Notater:

Susanna var frå ytre Agedal, dotter til lensmann Peder Reierson, og at Søren fekk kona si derifrå var nok ikkje bare eit tilfelle. Som ein veit var syster til Karen, Rachel, gift på Agedal, og det er difor sjølvsagt at Sveindals- og Ågedalsfolk ofte vitja kvarandre.

Susanna var truleg ei av dei mætaste gjentone i desse bygdene, og at Søren kunde få henne syner at Sveindalsfolki var både rike og vyrde.

Søren vart ikkje gamal. Han døde i 1723.

(Research):SØREN LARSON kjøpte i 1716 1 hud av garden av far sin, Lars Sørenson og blei gift med «i»Susanna Pedersdtr., Ytre Ågedal, «/i»dotter til lensmann Peder Reierson. Søren døydde i 1723.

Enka gifta seg så med Ommund Olson Røynesdal i Konsmo. ???

Søren og Susanna budde i same huset som foreldra, men hadde eige fjøs: 6 kyr, 12 sauer, 6 geiter og 1 hest. Dei hadde mykje sølvsaker i huset, truleg arvegods frå lensmannsgarden og prestegarden.

- Fra Bygdeboka.

Giftet enka seg med Ommund, eller med
Ola Torsteinsson Foss ???

Notater:

Ved skiftet etter Anders Gunnulvsson Åsland 1732 fekk dotter hans Ingeborg og mannen hennes, Åsmund Kylland, fjerdeparten av Åsland til odel og eige. Men som nemnt rekna Åsmund seg for rett odelsmann til dette bruket, av di morfar hans, Åsmund Knutsson, hadde ått halve Åsland. Både Åsmund og Ingeborg var difor 4. led frå ættfaren Knut Knutsson. Dei blir difor her førde opp med den ættleden.

Aasmund giftet seg med Åsland, Ingeborg Andersdtr 1716, Åseral, Vest-Agder, Norge. Ingeborg (datter av Åsland, Anders Gunnulfsson og Kylland, Gunnhild Ånundsdtr) ble født , Åsland, Åseral, Vest-Agder, Norge; døde cirka 1746, Åsland, Åseral, Vest-Agder, Norge. [Gruppeskjema]

Notater:

Lars Sørenson kjøpte heile vestre Sveindal som då var 3 huder av Gunnuv Aasland den 14. oktober 1686 for 450 riksdaler. Skøyta er tinglesi 10. desember same år.

I 1716 selde Lars til son sin Søren 1 hud av garden for 120 riksdaler. Skøyta vart tinglesi den 15. april 1717

Etter tilhøvi i den tidi må Lars og Karen ha vore rikare enn dei fleste i desse bygdene. Sonen Søren og 6 av døtterne vart gift fyrr 1733, og ved giftarmålet hadde kvar av dei fenge: 1. «Brøllupsudflydning» 15 rdl. 2. «Føre penge» 20 rdl. og 3. «Hjemme følge».
Til «hjemme følge» som vart taksera i 16 rdl. 2 ort 20 skill. høyrde 5 kyr, 10 «Fænner» (sauer) og ein heil del sengklæde.

Det hadde vore kostbart å gifta burt borni. Men likevel åtte Lars gården og hadde endå pengar på renta.

Det var mykje kretur på garden: 1 hest, 11 kyr og kvigor, 18 sauer og lam og 14 geiter og kje. Prisane var ikkje store: hesten stod i 5 rdl. og den beste kui i 2 rdl. 2 ort. Ein sau eller ei geit kunde ein få for 1 ort 8 skill. og eit lam eller kje for 8 skill

Lars var i 1733 ein gamal mann, og det ser ut til det var meiningi hans å gjeve frå seg garden med det fyrste. Men Jonas skulde ikkje ha 2 huder. Sonen og sonesonen, John Sørenson, skulde ha ¼ hud kvar.

Når Jonas fekk garden skulde han gjeva far sin «Fødselværd», d. v. s. skaffa han alt han trong det bilet han livde, og når han var død kosta ei «Jorde ærd» lik den det var til Karen, «hvilket foruden færd» lik den det var til Karen, «hvilket foruden Malt og ½ Ancher Dansk Brendevin».

Etter det ein kann skyna var Lars ikkje bare ein rik, men ogso ein klok og fredeleg mann

Lars giftet seg med Schive, Karen Sørensdtr cirka 1689. Karen (datter av Schive, Søren Thornson og Godtzen, Anna Søfrensdtr) ble født cirka 1670 , Bjelland, Marnardal, Vest-Agder, Norge; døde 1733. [Gruppeskjema]

Andre hendelser:

• Skifte: 1733, Sveindal Vestre, Grindheim, Vest-Agder, Norge

Andre hendelser:

• Yrke: 1698-1743; lensmann

Notater:

Han ble en gammel mann iflg. bygdeboka. Dødsåret er derfor ren gjetning..

Peder giftet seg med Roland, Ranni Schoudriffsdtr. Ranni (datter av Roland, Schoudrif Gaseson og Inger Larsdtr) ble født cirka 1665 , Roland, Bjelland, Vest-Agder, Norge; døde 1707. [Gruppeskjema]

Anders giftet seg med Kylland, Gunnhild Ånundsdtr. Gunnhild (datter av Kylland, Ånund Torgeirsson og Forgard, Ingebjørg Osmundsdtr) ble født cirka 1650 , Kylland, Åseral, Vest-Agder, Norge; døde cirka 1740, Åsland, Åseral, Vest-Agder, Norge. [Gruppeskjema]